16 Mayıs 2024 Perşembe / 9 Zilkade 1445

Enerjiyi barış için kullanalım

Başkan Erdoğan, TANAP’ın Türkiye’nin barışçıl vizyonunun nişanesi olduğunu söyledi, Doğu Akdeniz’deki taraflara da “Enerjiyi çatışma aracı yerine işbirliği zeminine dönüştürelim” çağrısı yaptı. 

1 Aralık 2019 Pazar 07:00 - Güncelleme:
Enerjiyi barış için kullanalım

Türkiye’yi hem bölgesinde hem de küresel çapta enerji koridoru haline getirecek Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’nın (TANAP) Avrupa bağlantısı gerçekleşti. Türkiye üzerindeki 1.850 kilometrelik yolculuğunu tamamlayan TANAP, Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) üzerinden Avrupa’ya gaz taşıyacak. Edirne’nin İpsala ilçesi Sarıcaali Köyü’nde bulunan TANAP MS4 Ölçüm İstasyonu’nda gerçekleştirilen törene, Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili katıldı. Ayrıca, törene, TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Gümrük ve Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile projenin üst düzey yöneticileri katıldı. 

KRİTİK ÖNEME SAHİP 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’nın (TANAP) 1850 kilometrelik Anadolu yolculuğunun sona erdiğini ve gazın Avrupa yolculuğunun başladığını belirterek, “Avrupa’ya gaz akışı için biz hazırız. Bundan sonraki süreci Avrupalı dostlarımıza emanet ediyoruz” dedi. Dönmez, geçen 1,5 yıllık sürede projeden 3 milyar metreküpten fazla gaz akışı sağlandığını ifade ederek “TANAP, bundan sonra Türkiye-Azerbaycan iş birliğinin gücünü yeni ülkelerle, yeni insanlarla buluşturacak. TANAP, bir enerji projesi olmasının ötesinde bir başarı hikayesidir. Yalnızca Türkiye’nin değil Avrupa’nın da enerji arz güvenliği açısından hayati öneme sahip bu proje farklı ülkeleri ve renkleri de enerji potasında birleştirmiş oldu. Güney Gaz Koridoru’nun şah damarı olan TANAP, Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Akdeniz’in beline bir kuşak gibi dolanacak.” 

MERKEZ ÜLKE OLACAĞIZ 

TANAP’ın yanı sıra diğer doğal gaz altyapı yatırımlarıyla Türkiye’nin doğal gazda enerji arz güvenliği sorunu kalmadığını dile getiren Dönmez, Türkiye’nin enerjide merkez ülke olma yolunda adım adım ilerlediğini vurguladı. Dönmez, Türkiye’nin enerjide kazan-kazan odaklı bir politika izlediğini ve enerji diplomasisinin bölgesel refahı artırmayı amaçladığını anlattı.       

İLK KEZ ULAŞACAK 

SOCAR Başkanı ve TANAP Yönetim Kurulu Başkanı Rövnag Abdullayev ise, Türkiye’nin doğusundan batısına kadar uzanan boru hattının inşaatının zamanında tamamlandığını söyledi. Abdullayev, TANAP’ın TAP üzerinden Avrupa’ya gaz vermeye hazır halde olduğunu belirterek, “İlk kez Azerbaycan gazı Hazar Havzası’ndan Avrupa pazarlarına doğrudan iletilmiş olacak” dedi.

Bakü’den çıkarak italya’ya uzanıyor 

Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP), Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP) ve Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile birlikte yatırım bedeli 40 milyar doları bulan ve Bakü’den İtalya’ya uzanan 3.500 kilometrelik Güney Gaz Koridoru’nun en önemli parçası. Karada 2.760 metre yükseklikten denizde 65 metre derinliğe kadar uzanan TANAP, 1.850 KM’lik uzunluğuyla Türkiye’yi, Kafkaslar’dan Avrupa’ya uzanan bir enerji koridoru haline getirecek. Hazar Denizi’ndeki Şahdeniz-2 sahasından çıkarılacak doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan TANAP, Türkiye ve Azerbaycan’ı sektörün en önemli oyuncuları olarak konumlandıracak. 

10 milyar m3 Avrupa’ya 6 milyar m3 Türkiye’ye 

TANAP’ta ilk adım, Türkiye-Azerbaycan arasında 24 Aralık 2011’de imzalanan mutabakat zaptıyla atıldı. Bu kapsamda SOCAR ‘TANAP Doğalgaz İletim AŞ’yi kurdu. Projenin hukuki altyapısı 2012’de ‘Ev Sahibi Hükümet Anlaşması’ ile oluşturuldu. Hattın açılışı 12 Haziran 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’in katılımıyla Eskişehir’de gerçekleştirildi. Türkiye’ye TANAP’tan ekim sonu itibarıyla 3 milyar 180 milyon metreküp gaz geldi. Toplam 16 milyar metreküplük gaz taşıma kapasitesi olan boru hattından, 10 milyar metreküpü Avrupa’ya 6 milyar metreküpü Türkiye’ye gelecek. 

TAP’ın kalan kısmı 2020 ekimde bitecek

TANAP Genel Müdürü Saltuk Düzyol, projenin detaylarıyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Devamında inşa edilen Trans Adriyatik Boru Hattı Sistemi’nin, Avrupa’ya ticari gaz akışının başlayabilmesi için tamamlanmış olması gerekiyor. İnşallah onu da önümüzdeki yılın ekim ayı itibarıyla gerçekleşmesini ümit ediyoruz. Aslında test amaçlı gaz verdik Trans Adriyatik Boru Hattı Sistemi’ne, bu hafta başı itibarıyla. Şu anda boru hattımızın Yunanistan sınırına kadar olan 5 kilometrelik bölümü tamamen gazla dolu. Öbür tarafta 2 kilometrelik kısım da Azerbaycan gazıyla dolu. Toplam 256 bin metreküplük bir gaz var 7 kilometrelik bölümde. Proje, hem Türkiye açısından hem hem de Avrupa Birliği açısından büyük önem taşıyor.”

9 BÜYÜK ALICISI VAR 

Genel Müdür Saltuk Düzyol, bu hattan geçen gazın Avrupa tarafından 9 büyük alıcısının olduğunu bildirdi. Düzyol, şunları söyledi: “Avrupa Birliği açısından ise arz güvenliği ve çeşitliliğinin artırılması noktasında tek kaynak ülkeye olan ithalat bağımlılığının azaltılması anlamında büyük önem taşıyor. Bu gazın Avrupa tarafından 9 büyük alıcısı var. Avrupa tarafındaki alıcılar arasında Fransız, İtalyan, Alman ve İspanyol şirketleri bulunuyor. Bu anlamda önümüzdeki dönemde sadece bu üç ülkede, yani Türkiye’nin devamındaki Yunanistan, İtalya ve Arnavutluk’ta tüketileceğini düşünmemek lazım. Bosna Hersek, Karadağ ve Hırvatistan gibi ülkelerin de önümüzdeki yıllarda bu gazın tüketicisi olacak. Bu büyük alıcılar Avrupa’nın içlerine kadar anlaşmalar yapmak suretiyle bu gazı başka ülkelere de pazarlama imkanına sahip olacaklar.”      

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, İpsala ilçesinde MS4 TANAP İstasyonu’ndaki TANAP Avrupa Bağlantısı Açılış Töreni’nde konuştu. ‘Bugün hep birlikte ülkelerimiz ve bölgemiz adına gerçekten tarihi bir ana şahitlik ediyoruz’ diyen Başkan Erdoğan şunları söyledi: “Her aşaması sabırla, dirayetle, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’ın ortak gayretleriyle örülen 7,5 senelik uzun ve meşakkatli bir süreci başarıyla taçlandırmanın haklı gururunu yaşıyoruz.” 

BÜYÜK ÇABA SARFETTİK 

“TANAP’la ilgili ilk adımı, 2012 senesinin Haziran ayında Hükümetlerarası ve Ev Sahibi Hükümet Anlaşmaları’nın İstanbul’da imzalanmasıyla atmıştık. Şah Deniz 2 Nihai Yatırım Kararı Anlaşmasını ise 2013’ün Aralık ayında, Bakü’de düzenlenen bir törenle neticelendirdik. Ardından 17 Mart 2015 tarihinde Kars’ta; Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan Cumhurbaşkanları olarak TANAP’ın temel atma töreni gerçekleştirdik. Bu tarihten 3 yıl sonra ise 12 Haziran 2018’de dost ve kardeş ülkelerin de katılımıyla, Eskişehir’de TANAP’ın açılış törenini yaptık. Haziran 2012’den bu yana geçen sürede, TANAP Projesinin hayata geçmesi için gerçekten büyük çaba sarf ettik. İçerde ve dışarda atlattığımız onca badireye, bölgesel gerilime, hatta sıcak çatışmalara varan istikrarsızlıklara rağmen, TANAP’ı planlandığı şekilde ilerlettik.” 

ENERJİNİN İPEKYOLU 

“Enerjinin ipek yolu” olarak görülen bu muhteşem projenin; belirlenen takvime, hedeflerimize ve taahhütlerimize uygun bir şekilde ülkelerimizle ilgili kısmını tamamlamış oluyoruz. Bu projeyle, sahip olduğumuz zenginlikleri kendi vatandaşlarımızın, onlarla birlikte tüm bölge halklarının, tüm insanlığın hizmetine sunma irademizi teyit ettik. Biz TANAP’la ülkemizin enerji ihtiyacını garanti altına almanın yanı sıra Avrupa’nın enerji arz güvenliğine de katkı yapmayı hedefledik. Sizlerin de bildiği gibi TANAP, Azerbaycan’dan Avrupa’ya uzanan 3 bin 500 kilometrelik enerji koridorunun en önemli parçasıdır. TANAP’la 16 milyar metreküplük Azerbaycan doğalgazının Türkiye ve Avrupa’nın istifadesine sunulması, hayalden çıkıp gerçeğe dönüşmüştür. arı 3,23 milyar metreküpe ulaştı. İlerleyen yıllarda TANAP’ın taşıma kapasitesini önce 24 milyar metreküp ardından 31 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyoruz. Avrupa’ya gaz sevkinin başlaması için Trans-Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı TAP’ın bir an önce tamamlanması gerekiyor. İnşallah TAP’ın da 2020 yılı içinde tamamlanmasını bekliyoruz. Özellikle Doğu Akdeniz’de bulunan hidrokarbon kaynaklarının paylaşımı konusunda, birileri hakça paylaşım yerine gerilimi körüklemeye çalışıyor. Adaletli paylaşım imkânı varken, tehdit diline ve şantaj politikalarına başvuruluyor. Oysa hiç kimse, hiçbir ülke uluslararası hukuktan üstün değildir. Emrivakilerle netice alınamayacağı artık idrak edilmelidir. ‘Ben yaptım oldu’ mantığıyla kimse bir yere varamaz.”

BARIŞ GETİRECEK

“Doğu Akdeniz’de en uzun deniz sınırlarına sahip bir ülkeyi dışlamak, ona rağmen projeler gerçekleştirmeye çalışmak zaten mümkün değildir. Libya ile vardığımız anlaşma çatışma ve kan değil, barış getirecek. Bizim sondajlarımızdan çatışma ve kan değil barış ve refah fışkıracaktır. Ben bu inançla sizlerin vasıtasıyla Doğu Akdeniz’deki tüm taraflara samimi bir çağrıda bulunmak istiyorum. Gelin, enerjiyi bir çatışma aracı yerine işbirliği zeminine dönüştürelim. Türkiye, stratejik konumuyla enerji üreten ve tüketen ülkelerin tam kavşağında yer alıyor.” 

Aliyev: Türkiye’nin gücü bizim gücümüzdür

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, törende yaptığı konuşmada, “Kardeş Türkiye topraklarında olmaktan memnunum. Birlikte başladığımız TANAP Avrupa’ya ulaştı. TANAP’ın ömrü uzun olacak. Fayda sağlayacağına inanıyorum. Tarihi İstanbul Anlaşması neticisinde TANAP için yeşil ışık yakıldı. Biz hayata geçirelim dedik ve böyle de oldu. Maliye yükünü esas Türkiye ve Azerbaycan yapmıştır. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı ile 450 milyon tondan çok petrol nakledilmiştir. TANAP’taki tüm insanlara derin teşekkürlerimi bildirmek isterim. Dev projenin vaktinde yapılmasında büyük rol oynamışlardır. az koridoru vaktinde yapılacaktır. Bugün güney gaz koridoru 7 ülkeyi birleştiriyor ve uluslararası işbirliği projesidir. Daha büyük anlaşmalara ulaşılacak. Projenin hayata geçmesi Türkiye-Azerbaycan siyasi iradesi sonucudur. Bu proje uzun müddetli anlaşmalar getirir. Sadece enerji projeleri olarak bakmamak gerekir. Eğer enerji projeleri ve karşılıklı destek olmasa hayata geçmezdi. Bugün dünya çapında böyle başka ülke tanımıyorum, bizim gibi yakın olsun” ifadelerini kullandı. 

YATIRIMCILARA AÇIK BiR ÜLKE

‘Biz birbirimize güveniyoruz’ diyen Aliyev, “Kardeşliğimiz günden güne büyüyor. Türkiye bugün yabancı yatırımları için açık bir ülkedir. Ortak yatırımlar halklarımızın refahını artıyor. Önceki dönemi biliyoruz. IMF ve başka borçlardan yakasını kurtaramıyordu. Ancak şimdi siyasi istikrarı sayesinde yakasını kurtardı ve dünya çapında güç merkezi oldu. Bugün Türkiye ve onun lideri istikrarı sağlıyor, geleceğe bakmak için imkan yaratıyor. Biz buna seviniyoruz. Türkiye’nin gücü bizim gücümüz. Biz iki kardeş beraber devam edeceğiz” diye konuştu. 

DEPOLAMA 11 MİLYAR METREKÜPE ÇIKACAK 

“Bugün yerkürede yer alan doğal gaz rezervlerinin yüzde 70’i, petrol rezervlerinin ise yüzde 60’ı komşularımızın topraklarında bulunuyor. Ayrıca ülkemiz Avrupa’nın 4’üncü, dünyanın 18’inci en büyük doğal gaz piyasası konumundadır. 2002 yılında 5 ilimizde doğal gaz varken, bugün 81 ilimizin tamamına doğal gaz arzı sağladık. 2019 yılı Ağustos sonu rakamlarıyla 144 bin kilometreyi aşan bir doğal gaz dağıtım şebekesine çıktık. Ülke nüfusumuzun yüzde 81’ine, yani 66,5 milyon insanımıza doğal gaz ulaştırdık. 2018 yılı doğal gaz talebimiz ise 49,3 milyar metre küpü buldu. Doğal gaz depolama kapasitemizi 4 milyar metreküpten, 11 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyoruz. İki yüzer gaz depolama ve gazlaştırma gemisini hizmete sunduk. İnşallah bunlara bir yenisini daha ekleyeceğiz.” 

KARDEŞiM ALiYEV’E TEŞEKKÜR 

“Bu düşüncelerle sözlerime son verirken bir kez daha TANAP’ın Avrupa Bağlantısı Açılış Töreni’nin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Projede emeği olan herkese tekrar şükranlarımı sunuyorum. Değerli Kardeşim İlham Aliyev’e sergilediği liderlikten dolayı özellikle teşekkür ediyorum. Komşumuz Gürcistan’a işbirlikleriyle bu projeye hayat verdikleri için minnettarlığımızı ifade ediyorum. Önümüzdeki dönemde kazan-kazan temelinde yeni projelere imza atacağımıza inanıyor; hepinizi sevgiyle, saygıyla selamlıyorum. Yaşasın Azerbaycan-Türkiye kardeşliği diyorum.”

ENERJİ KAYNAKLARININ KONTROLÜ

Başkan Erdoğan, “İnsanlık, son iki asırda enerji kaynaklarının kontrolü için savaşmış, çatışmış; sonuçta milyonlarca insanın canına mal olan çok ağır bedeller ödemiştir. Özellikle içinde bulunduğumuz coğrafya, enerji kaynakları üzerine yaşanan yıkıcı rekabete bizzat sahne olmuştur. Ortadoğu’nun on yıllardır istikrarsızlıkla boğuşmasının arka planında bu mücadele vardır. Bir damla petrolü insan kanından, insan hayatından daha değerli gören zihniyet, dünyaya barış ve huzur getirememiştir. Yaşanan onca acıya, ölüme, yıkıma rağmen, ne yazık ki, bu anlayışın belli güçler tarafından devam ettirildiğini görüyoruz” dedi.

BiZE BiR ADIM ATANA BiZ KOŞARAK GiTTiK

Başkan Erdoğan “Rakamların, istatistiklerin ülkemize sağladığı imkânların yanı sıra çok ciddi bir sorumluluk da yüklediğini biliyoruz. Nitekim, bugüne kadar bu mesuliyetimizin bilinciyle hareket ettik. Karşılaştığımız birçok çifte standarda rağmen, diyalogdan, diplomasiden, uluslararası hukuktan asla taviz vermedik. Rekabet yerine işbirliğinin, gerilim yerine müzakerenin, kavga yerine meselelerimizi konuşarak çözmenin peşinde olduk. Bize bir adım atana, biz koşarak gittik. Bugün de, yarın da aynı hüsnü niyetle hareket etmeye devam edeceğiz. Ne haklarımızdan vaz geçeceğiz, ne Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin hakkını yedireceğiz, ne de hakkımız olmayana el uzatacağız. Adalet, istikrar ve bölgesel işbirliği için gayret göstermeyi sürdüreceğiz. Bugün hep birlikte Avrupa bağlantısı açılış törenini icra ettiğimiz TANAP, ülkemizin barışçıl vizyonunun en somut nişanesidir. Dünya gündeminin ticaret savaşlarıyla, terörle, sokak olaylarıyla, istikrarsızlıklarla meşgul olduğu bir dönemde, biz bugün Avrupa ile Asya’yı TANAP ile bir kez daha bir birine bağlıyoruz. Buradan bölgemizle beraber tüm dünyaya işbirliği ve ortaklık mesajları veriyoruz” dedi.