Tezhip ve geometri bir araya geliyor

İslâm, estetik ve mimari... Bu üç başlık, İslâmi motiflerin temeli. Osmanlı Dönemi’nden yaygın olarak kullanılan geometrik desenler, günümüz sanatının da yapı taşları. Geçtiğimiz günlerde İstanbul Tasarım Merkezi’nde eğitim veren Polonyalı İslâmi Geometrik çizimler ustası Prof. Dr. Miroslaw Majewski, Türk öğrencilerini başarılı bulduğunu ve çok sağlam bir geleceğimiz olduğunu dile getiriyor. Prof. Dr. Majewski’nin bilgisayar grafikleri, matematik ve bilgisayar bilimleri eğitimi, sanat ve mimaride geometri üzerine yaklaşık 50 makale ve kitabı bulunuyor. Prof. Majewski’nin İslâm sanatında geometri ve ortaçağ İslâm matematiği tarihi ile ilgili yayınları da var. İstanbul’daki İslâmi Geometrik Süslemeler adlı kitabı İstanbul’da var olan birçok geometrik süslemelerin modern detaylı yapılarını gösterirken, Geometri ve Sanat üzerine Eskizler adlı yeni kitap dizisi hem kadim ve çağdaş mimaride hem de süslemelerde saklı olan çeşitli geometrik fikirlere sistematik bir bakış niteliğinde. Prof. Dr. Majewski bu serinin son kitabında ise İslâm sanatında ve mimaride kullanılmış geometrik desen tasarımında Orta Asya yöntemlerinin ayrıntılı incelemesine yer veriyor. Prof. Majewski ile İslâm, estetik ve mimari üzerine konuştuk.

- İstanbul size ne hissettiriyor? Buradaki eserlerde kullanılan desenleri nasıl buluyorsunuz?

Benim için İstanbul tarihi bir cennet gibidir. Çoğunlukla Türkiye’de ve İstanbul’da camilerde çok iyi bir şekilde muhafaza edilmiş ve günümüze de ulaşan desenler var. Kündekari uygulamaları, taş uygulamaları ile yapılan desenler Osmanlı Dönemi’ndeki yaygın geometrik desenler. Bunların çoğu ongen sistemdedir. 

- Türkiye’de ongen sistemin en güzel örnekleri nerede?

O kadar çok var ki hangi birini söyleyeceğimi bilemiyorum. Topkapı Sarayı’ndaki Hamam Bölümü’nde çok güzel İslâmi geometrik desenler bulabilirsiniz. Sultanahmet Camii’nin minberinde, kapılarında, pencere kapaklarında bu sanatı görebilirsiniz. Ayasofya’nın yanındaki sultanların türbe kapılarında birbirine benzemeyen desenler vardır. Şehzade Camii’nin içerisinde birbirine benzemeyen ongenli sistem üzerine oluşturulan farklı çeşitler vardır.